‘De kraan van Nederland’ zoals deze markante constructie ook wel genoemd wordt, maakt deel uit van het Stuwenensemble Nederrijn en Lek waarmee in 1958 gestart werd om de waterhuishouding te verbeteren en om de bevaarbaarheid van rivieren te waarborgen.

Stuwenensemble Nederrijn en Lek

Het stuwensemble Nederrijn en Lek bestaat uit 3 stuwcomplexen: bij Driel, Amerongen en Hagestein. Solid Services voerde inspecties en onderzoeken uit aan de betonconstructie en de conserveringslagen in het kader van de renovatie van de drie complexen die deel uitmaken van deze waterwerken.

De oorspronkelijk wit geschilderde betonnen ondersteuningsbogen op de landhoofden en middenpijlers behoren tot de kenmerkende onderdelen van de complexen. De monoliete constructieve vormgeving met afgeronde vormen en het puur functionele materiaalgebruik maken de bouwwerken een bijzonder voorbeeld van ingenieurskunst.
Meer in detail is in de textuur van het beton de (ambachtelijke) bekistingswijze te zien door de houtenplankenstructuur aan de oppervlakte en de dichtgezette conusgaten.

Stuwenensemble Nederrijn en Lek Amerongen
Machineruimte met verbindingsbrug Amerongen
Overzicht sluisklok Hagestein
Gesloten vizierschuiven Amerongen

Van belang voor de esthetische kwaliteit van de renovatie was het betonherstel, de reiniging van het beton, de vormgeving van de te vervangen onderdelen, de afwerking in kleur
en glansgraad van deze delen en de te reviseren en conserveren bewegingswerken.

In het kader van de vergunningsaanvraag voor de monumentencommissie werd door de opdrachtgever gevraagd om een advies op te stellen voor de renovatiewerkzaamheden. Het advies diende duidelijkheid te geven over de te hanteren sanerings- en reparatietechnieken en toe te passen producten. Hierbij dienen technische eisen en aspecten nauw aan te sluiten bij het esthetisch programma van eisen.

Bijzonderheden

De stuwcomplexen in de Nederrijn en Lek zijn primair gebouwd om het waterpeil van enkele rivieren te reguleren en te zorgen voor voldoende zoetwatertoevoer naar het noorden van het land. Afhankelijk van de watertoevoer zijn de stuwen daarom getrokken of gesloten. Bij hoog water worden de stuwen getrokken (geopend onder een hoek van ca. 60 graden). De scheepvaart kan dan onder de vizierschuiven doorvaren. De stuw heeft twee doorvaartopeningen van 48 meter breedte en 14,9 meter hoog. De stuw bestaat uit vier betonnen ondersteuningsbogen, twee op de landhoofden aan weerszijden van de stuw en twee op de middenpijler. Over geleiderollen op deze bogen worden met hijskabels twee half cirkelvormige stalen vizierschuiven opgetrokken met behulp van machinewerken, die in de machinegebouwen op de ondersteuningsbogen staan. Voor fijnregulering van het waterpeil en compenseren van de waterkwaliteit dient de cilinderschuif in de middenpijler.